Trabzon ve çevresinin Ermenilere verilmesini ya da bölgede bir Pontus Rum Devleti kurulmasını önlemek için İstanbul’da Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti kurulmuştu. Cemiyet daha sonra Lazistan olarak bilinen bölgede şubeler açmış ve Rize’yi bölgenin merkezi kabul ederek çalışmalarını Rize şubesinde yoğunlaştırmıştı. Osmanlı Hükümetleriyle uyum içinde çalışmalarını sürdüren bu Cemiyet Osmanlı Devleti’ne bağlı olduklarını, fakat bölge farklılıklarına göre yerel yönetimlerine geniş yetkiler tanınmasını savunmaktaydı. Cemiyetin bu görüşü, bağımsız bir Pontus-Rum Devleti kurmanın güçlüğü karşısında padişaha bağlı özerk bir yönetimin kendileri için de uygun olduğunu savunan Giresun Metropoliti Lavrandios gibi bazı Rum çevrelerinin de desteğini almıştı. Ulusal birliğin sağlanmasında kendisini dışarıda tutan bu cemiyet Sivas Kongresi’nden sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile birleşmiş ve İngiliz etkinliğine girmişti.
Siyasal hayatımızın yakın döneminde meşrutiyetin ikinci kez ilanı, tek sesli uygulamadan çok sesliliğe geçişe benzeyen yapısal değişmelerin de başlangıcı olmuş ve çağdaş anlamda siyasal hayat, hiç değilse kuramsal olarak kurulmuştur. Meşrutiyetin ilanında temel özellik, siyasallaşma sürecinin başlaması ve ona kaçınılmaz bir şekilde bağlı olarak; dernekleşmenin, partileşmenin ve toplumsal hayatta çok seslilik dönemin açılmış olmasıdır. Bu dönemde, özellikle İttihat ve Terakki’nin tek parti yönetimini kurduğu 1914 yılına değin Osmanlı Devleti’nde bir çok düşünce yanyana bulunabilmiştir. Bu bakımdan bu dönem Türk tarihinin en renki evrelerinden biri olmuştur.
Bu dönemdeki tartışma konuları Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık, Milliyetçilik/Türkçülük, Merkeziyetçilik-Adem-i Merkeziyetçilik ana başlıkları altında toplanabilir. Bu akımların temsilcilerinin ortak noktası; İmparatorluğu içinde bulunduğu durumdan kurtarmak ve eski görkemli günlerdeki durumuna getirmek amacıyla çaba harcamış ol…
Bu dönemdeki tartışma konuları Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık, Milliyetçilik/Türkçülük, Merkeziyetçilik-Adem-i Merkeziyetçilik ana başlıkları altında toplanabilir. Bu akımların temsilcilerinin ortak noktası; İmparatorluğu içinde bulunduğu durumdan kurtarmak ve eski görkemli günlerdeki durumuna getirmek amacıyla çaba harcamış ol…
Yorumlar
Yorum Gönder